Zo gaat het dus. Langzaamaan steeds minder energie, grootste delen van de dag op bed, en alleen in de heel vroege ochtend wat energie om iets korts te schrijven of te lezen.
De behandelingen en de zorg zijn gericht op pijnbestrijding. Geen chemo- of immunotherapie meer.
Gesprekken gaan niet zozeer meer over wonderen, maar over harde realiteiten. Hard met zachte randjes; de gesprekken zijn waardevol en liefdevol en het verleden vermengt zich steeds vaker met het heden. De morfine doet zijn werk.
Zo gaat het dus. Sterven is een proces dat niet te bevatten is. Niemand weet hoelang het elastiekje is en hoe sterk het is. Weken? Dagen? Korter, langer? Zolang ik er ben leef ik, denk ik, praat ik, mijmer ik en probeer zo goed en kwaad als dat kan dingen te regelen en te organiseren. Mijn lichaam bestaat uit twee delen. Mijn hoofd en de rest. De "rest" is zwak, soms pijnlijk, soms irritant ongemakkelijk maar voortdurend wankel. Het hoofd denkt, praat, mijmert, organiseert en lacht met tranen of huilt met een lach. Het verdriet richt zich op zorgen.
Ik luister en praat zo lang dat nog gaat. Naast mijn bed in de woonkamer liggen twee boeken prominent klaar. Klaar om voorgelezen te laten worden. Zelf lezen lukt niet meer. Schrijven is dicteren geworden.
De bundel Titaantjes van Nescio las ik al in mijn pubertijd. Het werd mijn lijfboek. Onlangs kwam ik in aanraking met wellicht het kortste en meest onbijbelse Bijbelboek "Prediker". Dat die twee boeken zoveel met elkaar gemeen hadden had ik nooit kunnen bevroeden.
Elke levensfase neemt zijn eigen ogenschijnlijke twijfels en waarheden mee. Bovenal een poëtische wijsheid. En troost.
Er is niets nieuws onder zon. Rivieren blijven stromen, dag in dag uit. Het sterven van een dwaas is gelijk aan het sterven van een wijze. Binnen enkele generaties is iedereen vergeten, terwijl het water maar blijft stromen. Japi van Nescio kon er uren naar kijken terwijl de zon weer opkwam en onderging. Hij "stapte" van de Waalbrug bij Nijmegen af, nee, hij sprong niet om tot zijn eind te komen. Zo zal ook ik gaan stappen. Stapje voor stapje. Onderwijl zo lang en breed het nog kan genieten van de eeuwige liefde en al het moois dat ons is gegeven. Er is geen tijd meer voor pietluttigheden.
Reacties:
Mark Bosch schreef op Vrijdag 25 juni:
Hoi Ton,
Het leven los laten is het moeilijkste wat er is.
Zo te lezen lukt het aardig.
Ik wens je alle liefs voor het allerlaatste stukje.
Vaarwel groet,
Mark Bosch
Terrence schreef op Donderdag 24 juni:
Goede reis, Ton. Hoop dat je een beetje genoten hebt van je afgelopen leven. Wie weet staat je een prachtig volgend leven te wachten. Aan welke zijde van 'de Poort' dan ook. x
Niels schreef op Dinsdag 15 juni:
Dag Ton, wat een ontzettend schrijnende situatie, maar wat weet u me te ontroeren met de wijze waarop u het beschrijft. Een aantal jaar geleden leerde ik u kennen als docent op de ICA. Een fijne vent die altijd open staat voor een praatje in de wandelgangen. Ondanks dat u mij hoogstwaarschijnlijk niet zult herinneren van de korte periode dat u mij les heeft gegeven, heb ik u nog altijd hoog zitten als mens. Ik reageerde dan ook enigszins geschokt toen een medestudent mij onlangs wees op uw situatie en mij verwees naar uw blog. Op momenten als deze is het lastig om de juiste woorden te vinden. Ik wil u en uw geliefden alle sterkte en liefde toewensen in deze ontzettend lastige tijd. Geniet met elkaar waar het nog kan.
Astrid Hoge schreef op Dinsdag 15 juni:
Veel sterkte Ton. Mooi geschreven.
Oud Zeikwijf schreef op Woensdag 9 juni:
Waarde Blogger des Vaderlands,
Namens het Blogbalteam wens ik je veel genot in het heden.
Sterkte,
Blogger Oud Zeikwijf
Peter Cornelissen schreef op Dinsdag 8 juni:
Hoi Ton, wat schrijf je toch mooi. Ook als collega ben je een mooi en interessant mens! Veel sterkte en nog vele mooie momenten! Groet Peter
Viola schreef op Maandag 7 juni:
Beste Ton, We hebben elkaar een paar keer ontmoet. Waarschijnlijk was het in de wandelgangen. Ik herkende je al van verre aan je heerlijke luchtje. Nynke wees mij op jouw blog en wat ben ik blij dat ze dat gedaan heeft. Je schrijft ontzettend mooi, puur en ontroerend. Je inspireert mij. Ik wens je nog veel momenten vol van eeuwige liefde.
'Er zingt een merel op mijn balkon
Ik zie haar vaker op de balustrade
Zelfs in de regen klinkt een aubade
Er zingt een merel op mijn balkon
Ik kan al ontzettend brommen
bij een pietluttig akkefietje
Zo niet de merel op mijn balkon
Die tjilpt telkens weer een liedje'
Theo Bouwman schreef op Maandag 7 juni:
kan geen woorden van mezelf vinden, Ton. Dan maar weer een dichter; dit keer de stokoude Remco C.: 'Mijn voeten zijn koud/mijn hoofd vol ijzig verdriet/laat nu de poezie komen/met haar warme handen
Marleen schreef op Zondag 6 juni:
Beste Ton,
We hebben elkaar niet ontmoet, maar ik werd door een gemeenschappelijke collega gewezen op je blog. “Maar toen waren we in de dagen onzer dwaasheid, de uitverkorenen Gods, ja God zelf. Verstandig zijn we nu, alweer behalve Bavink, en we kijken mekaar aan en glimlachen en ik zeg tegen Hoyer: ‘we zijn er niet op vooruit gegaan’.” Jouw blog lezende denk ik: dat is helemaal niet waar. Ik wens je een goede vaart in de stroom.
Niels de Bont schreef op Zaterdag 5 juni:
Beste Ton,
Ik heb je leren kennen als een man vol passie en vreugd binnen mijn onderwijs traject. Ik heb in deze tijd heel erg veel van je geleerd. Je hebt me geleerd om niet op te geven en door te gaan met mijn passie. Voor mij zul je altijd een voorbeeld blijven.
Ik hoop dat je je rust kunt vinden wanneer dit nodig is en ik kan je verzekeren dat je voor altijd als een held door mijn hoofd gaat.
De manier waarop je schrijft, passie overdraagt en geloofd in mensen is echt ongelofelijk.
Blijf in jezelf geloven en vertrouw op je gevoel
Michel Verhoeven schreef op Zaterdag 5 juni:
Het is zo wrang om te beseffen dat er telkens een stukje leven van iemand/jou verdwijnt en uiteindelijk alleen de herinnering verschijnt. Jij zal bij me blijven als Ton waar ik aan denk met plezier en een lach.
Lucas schreef op Zaterdag 5 juni:
Beste Ton, ik leef met je mee... Je beschrijft deze fase heel indrukwekkend. Je hebt altijd al een rijk leven geleefd, en dat doe je zelfs nu nog, ook al wordt je lichamelijk zwakker. Heel veel sterkte en mentale kracht gewenst op jouw reis. Hartelijke groet, Lucas
Anne-Marie (Milieukontakt) schreef op Zaterdag 5 juni:
Ton, je schrijft prachtig.
Ik groet je en wens je een behouden reis.
Yolande schreef op Zaterdag 5 juni:
Ben sprakeloos, lieve Ton
Ik schrijf je nog
parham rahimzadeh schreef op Zaterdag 5 juni:
Wat mooi geschreven. Het is prachtig hoe jij dit kan verwoorden. Dit is uniek. Dank voor de invloed die jij hiermee aan jouw lezer geeft. Dit ontroert en troost mij tegelijk. Er zit een schoonheid in jouw tragedie die niemand van jou kan afpakken.
Evelien schreef op Zaterdag 5 juni:
Dank voor jouw woorden. Je doet me denken aan Martin Bril, Maarten van Roozendaal en Jules Deelder. Ik toast op onze momenten samen waar we lachten en op dat wat we deelden! Liefs Evelien
Nasla schreef op Zaterdag 5 juni:
Wees niet bang, vertrouw op jezelf en je intuïtie. Ik klik voor jou. Lieve groet!
Ans Versantvoort schreef op Zaterdag 5 juni:
Bedankt voor weer een hele mooie dagtaak! Heel veel sterkte en kracht! Liefs, Ans
Jack van Eck schreef op Zaterdag 5 juni:
Je blijft mooi maar nu met een triest randje schrijven neefje....
Pffft. X
Marjo Rodenburg schreef op Zaterdag 5 juni:
Wat ben je een fantastisch mens, schrijver, collega, Ton.. ondanks de morfine (of is het mede dankzij ..) zo mooi en pakkend geschreven. Dank voor alle dagtaken, ondeugende grijnzen, overwegingen en goddank slap geklets.. zoveel respect voor jou en de jouwen in deze periode… dikke zoen
Martin schreef op Zaterdag 5 juni:
Ton, ik sluit me bij Elke aan. En ik hoop dat ik op het eind ook waardigheid toon. En als die ook aan sierlijkheid grenst, is dat fijn meegenomen.Maar pijnarm zijn is het belangrijkst, dat zag ik bij mijn overleden lief. Een oprechte groet voor je, Ton
Wendy Derksen schreef op Vrijdag 4 juni:
Goh Ton, ik schrik van dit bericht. En ik ben blij dat ik het lees omdat ik je dan kan zeggen dat ik je dankbaar ben voor wat je in mijn leven betekend hebt. De herinneringen, ook al zijn lang geleden, zijn me dierbaar. Je bent een mooi en bijzonder mens. Ik wens jou kracht en een liefdevol en zacht afscheid toe en iedereen die van je houdt veel sterkte en warme herinneringen toe. Hartegroet
Helge Bonset schreef op Vrijdag 4 juni:
Ton, wat triest dat het zo gaat. En wat knap van je om er zo over te schrijven. Ik kan me niet voorstellen dat ik dat ooit zou kunnen. Dank voor alle inspiratie en steun die je me hebt gegeven, en veel sterkte, nog meer dan je nu zelf al hebt.
Liesbeth de Ronde schreef op Vrijdag 4 juni:
Woorden schieten tekort na het lezen van je blog. Ik hoop dat de pijnbestrijding goed werkt en dat rustig in kan slapen als het echt je tijd is. Ik wens jou en je dierbaren veel sterkte; voor nu en later.
Gerrit Riezebos schreef op Vrijdag 4 juni:
Heftig, geen woorden maar tranen na het lezen van deze blog. Ik wens je een mooie overgang naar wat er na het leven komt. En dat dat nog maar een poosje mag duren. Veel sterkte voor je dierbaren.
Elke schreef op Vrijdag 4 juni:
Lieve Ton,
Dankjewel. Dziękuję. Voor de reizen, voor het tegenover me zitten bij het raam van de Hortus, voor het collega zijn, niet alleen toen, maar ook later als docent. Voor je prachtige schrijfsels. Voor jou. Mijn hart is bij je, en de lieve mensen om je heen.
Caroline Nelissen schreef op Vrijdag 4 juni:
Lieve Ton, ik zit met tranen in mijn ogen. Ik wist dit niet. Niet dit. Ik denk aan Femmy Fijten en hoe we daar zo onderste boven van waren. Je schrijft zo prachtig! Godver de godver. Ik denk aan je . Niet alleen nu, straks ook. X
Dennis Breuker schreef op Vrijdag 4 juni:
Dag Ton, ik wist niet dat je in dit stadium zat. Wat afschuwelijk. En wat heb je dit mooi opgeschreven. Ik leef met je mee. Heel veel sterkte bij je stapjes. En geniet waar het nog kan.
Monique Ducheine schreef op Vrijdag 4 juni:
Hi Ton, hoorde laatst al dat het einde nabij komt. Loslaten is het moeilijkste wat er is. Troost ergens in vinden, tja waarschijnlijk nog lastiger.
Als je gelooft in een afterlife: Maarten zit klaar met een goede fles Whisky en muziek van Nick Cave!
Dikke knuffel, Monique
Marian Kok schreef op Vrijdag 4 juni:
Hoofd en lichaam, zo nauw verbonden en tegelijkertijd zo losstaand van elkaar. En wat eens beslist ver weg heeft geleken, komt nu zo akelig dichtbij. Wat een hàrde werkelijkheid
Hans van Luijn schreef op Vrijdag 4 juni:
Zo treffend en ontroerend
De reactiemogelijkheden zijn gesloten.